Bakı və Sumqayıt çimərlik ərazilərindən götürülmüş nümunələr üzərində aparılan təhlillərin nəticələri

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Xəzər Kompleks Ekoloji Monitorinq İdarəsinin mütəxəssisləri Bakı şəhər Sanitar Epidemioloji Stansiyasının əməkdaşları ilə birgə Bakı və Sumqayıt çimərliklərində monitorinq keçirmişlər.
2009-cu il may ayının 12-dən iyun ayının 18-dək Abşeron yarımadasında çimərlik mövsümünə hazırlıqla əlaqədar Bakı və Sumqayıt çimərliklərində ekoloji vəziyyəti öyrənmək məqsədi ilə keçirilən monitorinqlər zamanı çimərlik ərazilərindəki 50 nöqtədən 153 su nümunəsi götürülmüş və onların üzərində 1032 fiziki-kimyəvi, kimyəvi və mikrobioloji təhlillər aparılmışdır.
Novxanı-Pirallahı (Novxanı bağlar sahəsinin şərq hissəsi, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Buzovna, Mərdəkan-Şüvəlan) sahil zolağının modul tipli təmizləyici qurğular quraşdırılmış ərazilərində aparılmış tədqiqatların nəticələrinə görə dəniz suyu nümunələrində təyin olunan komponentlərin miqdarı norma daxilindədir (12.05-18.06.2009-cu il tarixində aparılan təhlillərin nəticələri və eyni zamanda 2007 və 2008-ci illər üzrə bu mənbələrdən götürülmüş nümunələrin orta göstəricilərinin müqayisəli vəziyyəti aşağıdakı cədvəldə verilmişdir). Gürgan və Novxanı bağları sahil zolağı ərazilərində mikrobioloji baxımdan zəif çirklənmə müşahidə edilmişdir. Çirklənmənin səbəbi müvafiq mənbələr üzrə Gürgan yaşayış massivindən, Sumqayıtın 5 və 6-cı mikrorayon ərazilərindən, Corat, Saray qəsəbələrindən və bağ massivlərindən, Novxanı bağları istiqamətindən daxil olan təmizlənməmiş çirkab sularıdır.
Əvvəllər daha çox çirklənməyə məruz qalan Novxanı-Sumqayıt sahil zolağında cari ilin iyun ayının əvvəlində ETSN tərəfindən quraşdırılaraq istifadəyə verilmiş 7 ədəd təmizləyici qurğuların fəaliyyəti hesabına, bu istiqamətdə çirkab suların təmizlənməsi müəyyən qədər təmin olunsa da, Sumqayıt istiqamətindən böyük həcmdə axıdılan kanalizasiya suları bu əraziləri çirklənməyə məruz qoyur. Şimal küləyi əsdikdə çirklənmiş ərazilərin sahəsi daha da genişlənir.
Aparılan təhlillərin nəticəsinə görə bu mənbələrin kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri aşağıdakılardan ibarətdir:

1. Sumqayıt şəhəri, 5-ci mikrorayon istiqamətindən götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 273 000 ədəd/litrdir.

2. Corat qəsəbəsi istiqamətindən götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 181000 ədəd/litrdir.

3. Corat ərazisi, “Diana” istirahət mərkəzi qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 122 000 ədəd/itrdir.

4. Corat ərazisi, "Gəmiqaya” restoranının qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 47 000 ədəd/litrdir.

5. Corat ərazisi, “Sunsit” istirahət mərkəzi qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 38 000 ədəd/litrdir.

6. Corat ərazisi, “Səma” istirahət mərkəzi qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 17 000 ədəd/litrdir.

7. Novxanı “Aquapark” istirahət mərkəzi qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 15 000 ədəd/litrdir.

8. Novxanı çimərliyi ərazisindən götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə zəif çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 5 600 ədəd/litrdir.

9. Hövsan çimərliyi istiqamətindən götürülmüş dəniz suyu nümunəsində fiziki-kimyəvi və kimyəvi komponentlərin miqdarı norma daxilində müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 56 000 ədəd/litrdir.

10. Hövsan Aerasiya stansiyası qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 112 000 ədəd/litrdir.

11. “Şıx” çimərliyi ərazisindəki “Min bir gecə” restoranının qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 45 000 ədəd/litrdir.

12. “Şıx” çimərliyi ərazisindəki “Delfin” otelinin qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 34 000 ədəd/litrdir.

13. “Şıx” çimərliyi ərazisindəki “Ramada” istirahət mərkəzinin qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 42 000 ədəd/litrdir.

14. Qaradağ rayonu, “Sahil” çimərliyi ərazisindən götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 160 000 ədəd/litrdir.

15. Qaradağ rayonu çimərliyi ərazisindəki “Sahil” restoranının qarşısından götürülmüş dəniz suyu nümunəsində bəzi kimyəvi komponentlər az miqdarda normadan artıq müəyyən edilmişdir. Aparılmış mikrobioloji tədqiqatların nəticəsinə görə isə nümunə çirklidir. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının sayı 157 000 ədəd/litrdir.
Beləliklə, qeyd olunan çimərliklərdə aparılmış monitorinqin nəticələrinə görə mövsümə hazırlıqla əlaqədar qeyri-qənaətbəxş hesab edilən ərazilər Sumqayıt, Hövsan, Şıx, Sahil çimərlikləri və Novxanı çimərliyinin qərb hissəsidir.
Buna səbəb Sumqayıt və bağlar istiqamətindən dənizə axıdılan iri həcmli qarışıq mənşəli tullantı sularının təmizlənməməsi, Sahil və Şıx istiqamətindən isə axıdılan suların yol verilən normalar səviyyəsinə qədər təmizlənməməsidir.

s/s	Nümunələrin götürüldüyü ərazilər	Mikrobioloji çirklənmənin dərəcəsi. Bağırsaq çöpü bakteriyalarının miqdarı (ədəd/litr)
		2007	2008	2009
		orta göstərici	orta göstərici	12.05-18.06
1	Pirallahı qəsəbəsi, sahil zolağı ərazisi	çirkli	zəif çirkli	normal
2	Dübəndi sahil zolağı ərazisi (hərbi hissənin arxası)	normal	normal	normal
3	Dübəndi terminalı, Dübəndi bağları ərazisi	zəif çirkli	zəif çirkli	zəif çirkli
4	Gürgan kəndi, Damba-2	çirkli	zəif çirkli	zəif çirkli
5	Gürgan kəndi, Damba-1	çirkli	zəif çirkli	zəif çirkli
6	Türkan çimərlik sahəsi	zəif çirkli	zəif çirkli	normal
7	Hövsan çimərlik sahəsi	çirkli	çirkli	çirkli
8	Şıx çimərlik sahəsi	çirkli	çirkli	çirkli
9	Sahil çimərlik sahəsi	çirkli	çirkli	çirkli
10	Mərdəkan-Şüvəlan istiqaməti	çirkli	çirkli	normal
11	Şimal DRES-in ərazisi	zəif çirkli	zəif çirkli	normal
12	“Mayak” istirahət sahəsinin yaxınlığı (qayalıqların yanı)	normal	normal	normal
13	Mərdəkan sahil zolağı ərazisi, “Qızılqum” istirahət mərkəzi istiqaməti	çirkli	zəif çirkli	normal
14	Mərdəkan sahil zolağı ərazisi, “Marian Bich” istirahət mərkəzi istiqaməti	çirkli	normal	normal
15	Buzovna sahil zolağı ərazisi, “Əli ayağı” ziyarətgahı istiqaməti	çirkli	zəif çirkli	normal
16	Buzovna Bioloji Təmizləyici Qurğusu ərazisi	çirkli	zəif çirkli	normal
17	Buzovna sahil zolağı ərazisi, köhnə kənd istiqaməti	çirkli	zəif çirkli	normal
18	Bilgəh sahil zolağı ərazisi (fərdi tikililərin yanı)	zəif çirkli	normal	normal
19	Bilgəh sahil zolağı ərazisi (“Amburan” çimərliyi)	zəif çirkli	normal	normal
20	Bilgəh Kardioloji sanatoriyasının ərazisi	çirkli	normal	normal
21	Nardaran sahil zolağı ərazisi	normal	normal	normal
22	Pirşağı sahil zolağı ərazisi. Qızılnohur və Şor göl istiqamətindən	çirkli	normal	normal
23	Novxanı “Aqua park”dan 400 metr sağa	çirkli	çirkli	zəif çirkli
24	“Aqua park”ın qarşısı	çirkli	çirkli	zəif çirkli
25	“Aqua park”dan 300 metr sola	çirkli	çirkli	zəif çirkli
26	Sumqayıt “Səma” İM-nin qarşısı	çirkli	çirkli	çirkli
27	Sumqayıt “Gəmiqaya” İM-nin qarşısı	çirkli	çirkli	çirkli
28	Sumqayıt “Diana” İM-nin qarşısı	çirkli	çirkli	çirkli