2008-ci il may ayının 24-də Xəzər dənizinin Pirallahı-Pirşağı (61 km-lik sahil boyu) ərazilərində aparılan mikrobioloji təhlillər

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən 2007”“ci il 20 iyun tarixli 2244 â„–”“li "Xəzər dənizinin çirklənmədən qorunması üzrə bəzi tədbirlər haqqında" Sərəncam imzalanmışdır. Sərəncamdan irəli gələn məsələlərin həlli istiqamətində Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi beynəlxalq standartlara cavab verən modul tipli lokal təmizləyici qurğuları Abşeron yarımadasının Bilgəh, Buzovna, Mərdəkan, Pirşağı, Nardaran qəsəbələrində və “Amburan” çimərliyi ərazisində quraşdırmışdır.
Azərbaycan Respublikası Xəzəryanı dövlətlər arasında yeganə ölkədir ki, dənizin və onun akvatoriyasının çirklənmədən qorunması üzrə kompleks tədbirlər həyata keçirir. Bu tədbirlərin növbəti illərdə də davam etdirilməsi Xəzər akvatoriyasının daha da təmizlənməsi ilə nəticələnəcək və Abşeron yarımadasının Xəzər dənizini çirkləndirən mənbələr sırasından bidəfəlik çıxarılmasına nail olunacaqdır.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Xəzər Kompleks Ekoloji Monitorinq İdarəsi Xəzər dənizinin Azərbaycan Respublikasına mənsub sahil zolağında, çimərlik zonalarında və mühüm rekreasiya əhəmiyyətli qumsallıqlarda mütəmadi olaraq ekoloji vəziyyətin monitorinqini keçirir.
2008-ci il may ayının 24-də Xəzər dənizinin Pirallahı-Pirşağı (61 km-lik sahil boyu) ərazilərində aparılan mikrobioloji təhlillərin nəticələrinə əsasən Şüvəlan qəsəbəsi istiqamətində dəniz suyunun mikrobioloji çirklənməsi müşahidə olunmuşdur. Aparılan tədqiqatlardan sonra çirklənmə mənbəyi Mərdəkan-Şüvəlan bioloji təmizləyici qurğularının yerləşdiyi ərazidə müəyyən edilmişdir. Nəticələr göstərir ki mikrobioloji çirklənmənin səbəbi çirkab suların zərərsizləşdirilmədən dənizə atılmasıdır. Hazırda bu bioloji təmizləyici qurğularda yenidənqurma-bərpa işləri aparılır.
Bundan başqa, digər ərazilərdə (“Əli-ayağı”, “Qızıl qum”, köhnə kənd istiqaməti) aparılan müşahidələr zamanı zəif çirklənmə qeydə alınmişdır ki, buna da səbəb 24.05.2008-ci il tarixində 14 m/san gücündə cənub-şərq küləyinin olması və Mərdəkan-Şüvəlan təmizləyici qurğuları istiqamətindən çirklənmənin yayılmasıdır.
Pirallahı qəsəbəsi ərazisində mikrobioloji baxımdan zəif çirklənməyə səbəb isə vaxtılə bioloji təmizləyici qurguların işləməməsi nəticəsində sahil zolağı boyu ərazilərdə formalaşmış çirkab gölməçələrin dənizə təsiridir. Hal-hazırda təmizləyici qurğuların istismarı ilə əlaqədar bu gölməçələrin həcmi azalmaqda davam edir.

2007-2008-ci illərin may aylarında Xəzər dənizinin Pirallahı-Pirşağı sahil zolağında keçirilən monitorinqlərin nəticələrinin müqayisəli cədvəli

s/s	Nümunələrin götürüldüyü ərazilər	Mikrobioloji çirklənmənin dərəcəsi. Bağırsaq çöpü bakteriyalrının miqdarı. (ədəd/litr)
		2007	2008
		cənub-şərq 12-15 m/san	cənub-şərq 12-14 m/san
1	Pirşağı sahil zolağı ərazisi. Qızılnohur və Şor göl istiqamətindən	110 000 çirkli	normal
2	Nardaran sahil zolağı ərazisi	normal	normal
3	Bilgəh sahil zolağı ərazisi (fərdi tikililərin yanı)	6 700 z/çirkli	normal
4	Bilgəh sahil zolağı ərazisi (“Amburan” çimərliyi)	8 000 z/çirkli	normal
5	Bilgəh kardioloji sanatoriyasının ərazisi	30000 çirkli	normal
6	Buzovna Bioloji Təmizləyici Qurğusu ərazisi	14 000 çirkli	8 500 z/çirkli
7	Buzovna sahil zolağı ərazisi, “Əli ayağı”ziyarətgahı istiqaməti	20 000 çirkli	5 300 z/çirkli
8	Buzovna sahil zolağı ərazisi, köhnə kənd istiqaməti	24 000 çirkli	5 00 z/çirkli
9	Mərdəkan sahil zolağı ərazisi “Marian Bich” istirahət mərkəzi istiqaməti	24 700 çirkli	normal
10	Mərdəkan sahil zolağı ərazisi,“Qızılqum” istirahət mərkəzi istiqaməti	28300 çirkli	5500 z/çirkli
11	Mərdəkan-Şüvəlan istiqaməti	126 000 çirkli	72 000 çirkli
12	Şimal DRES-in ərazisi	8 000 z/çirkli	5 300 z/çirkli
13	“Mayak” istirahət sahəsinin yaxınlığı (qayalıqların yanı)	normal	normal
14	Dübəndi sahil zolağı ərazisi (hərbi hissənin arxası)	normal	normal
15	Dübəndi terminalı, Dübəndi bağları ərazisi	6000 z/çirkli	5 500 z/çirkli
16	Gürgan kəndi, Damba-2	40 050 çirkli	9 000 z/çirkli
17	Gürgan kəndi, Damba-1	49 700 çirkli	8 000 z/çirkli
18	Pirallahı qəsəbəsi sahil zolağı ərazisi	215000 çirkli	10 000 z/çirkli

Qeyd 1. dəniz suyu üçün normativ hədd-5000 ədəd/litr (bağirsaq çöpü bakteriyalrının miqdarı)
Qeyd 2. z/çirkli ”“ zəif çirkli